Thema 1

Het leven is doodgaan

Je mag nu in gedachten even teruggaan naar het moment van je komst hier op aarde: je geboorte. Toen jouw leven begon, gebeurde er iets heel opmerkelijks. Op het moment dat je vanuit de moederschoot je plaats in deze wereld opeiste, was ademen het eerste dat je deed. Wel zo fijn. Vrij snel daarna vond je waarschijnlijk ook het huilen uit, maar er was nog iets dat je na je geboorte begon te doen, en dat is iets waar je niet zo snel iemand over hoort praten: je begon namelijk te sterven.

"Pardon? Ik begon net te leven en jij beweert nu dat ik vrijwel direct na mijn geboorte begon dood te gaan?"

En toch is het zo. Direct nadat jij het leven kreeg kwam de dood steeds dichterbij. Wie je ook bent, wie je ouders ook zijn of waren, er valt niet over te onderhandelen. Het is een onomkeerbaar en onafwendbaar proces en geldt voor ieder mens.

Om het beeld nog wat te verduidelijken: zie in gedachte je eigen geboorte voor je. Naast je moeder, die op het punt staat jou ter wereld te brengen, staat op het nachtkastje een reusachtige zandloper. Direct nadat jij ter wereld kwam werd de zandloper omgekeerd door een onzichtbare hand. De eerste zandkorrels vallen meteen door de smalle opening. En zodra de laatste zandkorrel daar doorheen dreigt te vallen, weet jij dat je je zaakjes geregeld moet hebben. Want dat is het moment waarop jij je laatste adem zal uitblazen. Zoals iedereen wel weet, doen de meeste zandlopers er een jaartje of tachtig over voordat die laatste korrels gevallen zijn. Dat dan weer wel.

"Doodgaan is wel het láátste dat ik zal doen!", heeft een lolbroek ooit geroepen. Dat klopt als een bus en je zou bijna denken dat iemand ooit heeft bedacht dat je er ook niet vroeg genoeg mee kan beginnen. Doodgaan is door het meestal langzame en geleidelijke karakter van het proces een niet zo heel "aanwezig" gebeuren. Maar we komen er niet onderuit dat we ten volste weten dat het wel degelijk gaande is. En dat zorgt er voor dat we ons hele leven door, elke dag opnieuw, worden geconfronteerd met het feit dat het leven hartstikke tijdelijk is. Helaas (of gelukkig maar, net hoe je ‘t bekijkt) hebben we geen zicht op de status van de zandloper. We weten alleen dat hij geen pauzeknop kent, maar hoe ver hij inmiddels is weten we meestal niet. Ja, door bepaalde omstandigheden zoals ziektes kunnen we een vermoeden hebben, maar zeker weten is onmogelijk. En al die onwetendheid over "dat ene" moment en het zeker weten dát het ergens een keer ophoudt, dat knaagt. Bij de één bewust, bij de ander wat onbewuster, maar nooit geheel onbewust. Dat knagen vindt plaats bij iedereen en als er ergens aan geknaagd wordt ontstaat er schade of pijn. Knagen eist zijn tol. Want hoeveel vreugde je ook ervaart in je leven, om "dat ene" dagelijks te moeten beseffen zorgt voor een hinderlijke schaduw over je levensvreugde. Voor ieder mens die nog een beetje levensvreugde ervaart, al is het misschien nog zo weinig, is dit een vreselijk vooruitzicht. Punt. En of we nou zestig of honderd worden, het leven is altijd te kort. We stoppen de gedachte aan de dood daarom het liefst maar zo ver mogelijk weg, want we worden er alles behalve vrolijk van.